Metoda szacowania i ewaluacji ryzyka Iterum 21.5

Niniejsza metoda stanowi rozszerzenie grafu oceny poziomu ryzyka zawartego w ISO 13849-1.^[1]proces powstawania metody opisano na stronie iterum.biz

Metodyka oceny

Zgodnie z ISO 12100, ocena ryzyka prowadzona jest iteracyjnie. W każdym kroku ocenia się istniejące zagrożenia oraz skuteczność środków ochronnych.

Ryzyko R określane jest na podstawie wzoru:

R = S + F + P – A,

gdzie: S — ciężkość potencjalnych następstw, F — częstość narażenia, P — możliwość uniknięcia zagrożenia, A — skuteczność środków ochronnych.

Wartości poszczególnych parametrów oraz kryteria akceptowalności ryzyka podano niżej.

Zwykle wystarczający jest jeden krok oceny.

Akceptowalność ryzyka

R	Akceptowalność ryzyka
<2	ryzyko bardzo niskie, akceptowalne
2	ryzyko niskie, akceptowalne warunkowo
3	ryzyko średnie, akceptowalne warunkowo
4..6	ryzyko wysokie, nieakceptowalne

Ryzyko może być warunkowo zaakceptowane przez użytkownika, gdy dalsze zmniejszenie ryzyka nie jest możliwe ze względów technologicznych lub ekonomicznych.

Ciężkość następstw

Ciężkość S określa się w skali od 0 (drobne) do 3 (ciężkie).

S	Skutki
0	drobne: skaleczenia, zadrapania, stłuczenia, oparzenia I stopnia
1	odwracalne: złamania, przecięcia, oparzenia II stopnia
3	nieodwracalne: zmiażdżenia, amputacje, oparzenia III stopnia, zeszpecenie, śmierć

Częstość narażenia

Częstość F przyjmuje wartości od 0 (rzadko) do 2 (stale).

F	Częstość
0	rzadko: rzadziej niż raz na tydzień
1	często: raz na 15 minut lub rzadziej
2	stale: częściej niż raz na 15 minut

Możliwość uniknięcia zagrożenia lub ograniczenia szkody

Możliwość uniknięcia P przyjmuje wartości 0 (łatwe) lub 1 (trudne).

P	Możliwość uniknięcia
0	łatwe: istnieje rzeczywista szansa uniknięcia zagrożenia
1	trudne: uniknięcie zagrożenia jest prawie niemożliwe

Skuteczność środków ochronnych

Skuteczność A może przyjmować wartości od 0 (brak) do 6 (pełna).

A	Skuteczność środków ochronnych
0	brak środków ochronnych
1	informacja o występujących zagrożeniach i sposobach bezpiecznej pracy
2..5	techniczne środki ochronne, zależnie od poziomu niezawodności
6	osłony stałe

Skuteczność środków ochronnych działających niezależnie od siebie sumuje się.

Skuteczność środków technicznych połączonych z systemem bezpieczeństwa określa się na podstawie poziomu niezawodności (PL) funkcji bezpieczeństwa.

PL	A
(brak)	0
a	1
b	2
c	3
d	4
e	5

Jeżeli znana jest awaryjność (PFHd), wartość można określić na podstawie wzoru:

A = 2 + 2 log₂(-log(PFHd) – 4).

Usterki środków ochronnych powodują zmniejszenie skuteczności.

ΔA	zmniejszenie skuteczności środków ochronnych
-5	możliwość dostępu całym ciałem
-4..-3	możliwość sięgania kończynami do strefy niebezpiecznej
-1	nieprawidłowa informacja

Braki niezależne od siebie sumują się.

Wymagania dotyczące układu sterowania

Jeżeli wymagany poziom niezawodności funkcji bezpieczeństwa nie został określony w stosownej normie typu C, można go określić na podstawie wartości ryzyka pierwotnego, tj. nie uwzględniającego środków ochronnych (A = 0):

Rr = S + F + P.

Zależność wymaganego poziomu niezawodności (PLr) od ryzyka pierwotnego Rr:

Rr	PLr
<2	(nie wymagany)
2	a
3	b
4	c
5	d
6	e

prawa autorskie

Niniejsza metoda może być wykorzystywana bez żadnych opłat i bez konieczności powiadamiania autora, pod warunkiem podania odnośnika do strony ocenaryzyka.pl.

warto przeczytać

Dlaczego takie a nie inne wartości i skąd się nagle wziął ten podwójny logarytm we wzorze na A?
https://iterum.biz/inne/ocenaryzyka-metoda-iterum-21-5/

Reductio ad absurdum (o akceptowalności ryzyka)
https://ocenaryzyka.pl/2021/reductio-ad-absurdum-o-akceptowalnosci-ryzyka/

Oceń ryzyko, ale nie za dokładnie…
https://ocenaryzyka.pl/2020/ocen-ryzyko-ale-nie-za-dokladnie/

Omówienie normy ISO 14121-2
https://ocenaryzyka.pl/2020/czytajac-iso-14121-2-introduction/
https://ocenaryzyka.pl/2020/czytajac-iso-14121-2-rozdz-1-8/